آشنایی با فن گلخانه ای
فن گلخانه ای چیست ؟
آشنایی با فن گلخلنه ای . فن گلخانه‌ای یا هیدروپونیک، یک روش کشت گیاهان است که در آن گیاهان در محیطی بدون خاک و به جای آن در محلول غذایی رشد می‌کنند. در این روش، گیاهان در یک محیط مصنوعی شامل یک سیستم آبیاری و تغذیه هستند که تنها مقدار دقیقی از محلول غذایی مورد نیاز گیاه را به آنها تزریق می‌کند.
این روش کشت محصولاتی با کیفیت بالا و با عملکرد بیشتر نسبت به روش کشت سنتی فراهم می‌کند زیرا گیاهان به درستی تغذیه شده و از نیروهای خارجی مانند بیماری‌ها و آفات محافظت می‌شوند. همچنین، در فن گلخانه‌ای، می‌توان به طور کامل کنترل دما، رطوبت و نور محیط را داشت که این امکان را فراهم می‌کند تا شرایط بهینه برای رشد گیاهان فراهم شود. لذا فن گلخانه‌ای به عنوان یکی از روش‌های پرورش گیاهان مفید و اقتصادی شناخته می‌شود.
نحوه کار فن گلخانه ای
نحوه کار فن گلخانه‌ای به شرح زیر است:
- تهیه محلول غذایی: ابتدا باید یک محلول غذایی مناسب با ترکیبات مورد نیاز گیاهان تهیه کرد. این محلول غذایی شامل موادی مانند نیتروژن، فسفر، پتاسیم و عناصر کم‌مصرف دیگر است.
- آماده‌سازی محیط رشد: بعد از تهیه محلول غذایی، باید محیط رشد مانند یک تانک یا یک سیستم هیدروپونیک را آماده کرد.
- کاشت گیاهان: در این مرحله، باید گیاهان را در محیط رشد کاشت کرد. ریشه‌های گیاهان باید به صورت مستقیم در محلول غذایی قرار بگیرند.
- تأمین نور: برای رشد گیاهان، نور مورد نیاز باید در دسترس باشد. برخی از فن‌های گلخانه‌ای از نورهای مصنوعی استفاده می‌کنند، در حالی که دیگران از نور طبیعی خورشید استفاده می‌کنند.
- کنترل دما و رطوبت: باید دما و رطوبت محیط را در کنترل داشت تا شرایط بهینه برای رشد گیاهان ایجاد شود.
- حفظ بهداشت: برای جلوگیری از بیماری‌ها و آفات، باید به دور از گیاهان و محیط رشد بهداشتی دقت کرد.
- برداشت محصول: در پایان، محصولات را برداشت کرده و دوباره محیط رشد را برای کشت محصولات بعدی آماده کنید.
انواع فن گلخانه ای
هنگامی که در مورد فن گلخانه‌ای صحبت می‌کنیم، ممکن است به انواع مختلفی از سیستم‌های کشت گیاهان در محیط آبیاری و تغذیه اشاره شود که در زیر به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
- سیستم NFT (Nutrient Film Technique): در این سیستم، محلول غذایی در یک سطح باریک عرضی جاری می‌شود و ریشه‌های گیاهان بر روی آن قرار می‌گیرند. در این روش، محلول غذایی به صورت دائمی در حرکت است و این امر باعث می‌شود که گیاهان به خوبی تغذیه شوند.
- سیستم DWC (Deep Water Culture): در این سیستم، ریشه‌های گیاهان در محلول غذایی قرار می‌گیرند و در آن می‌شنوند. این سیستم به دلیل سادگی و کارایی آن بسیار محبوب است.
- سیستم Drip Irrigation: در این سیستم، محلول غذایی به صورت قطراتی به ریشه‌های گیاهان تزریق می‌شود. این سیستم به دلیل اینکه محلول غذایی به صورت مستقیم و درست به ریشه‌های گیاهان تزریق می‌شود، بسیار کارآمد است.
- سیستم Aeroponics: در این سیستم، ریشه‌های گیاهان در هوا قرار می‌گیرند و به صورت مستقیم با محلول غذایی پاشیده می‌شوند. این سیستم به دلیل اینکه ریشه‌های گیاهان به خوبی هوای تمیز و خنک را می‌پسندند، بسیار موثر است.
فواید و مضرات فن های گلخانه ای
-
فواید :
کنترل دقیق شرایط محیطی:
در فن گلخانه‌ای، شرایط محیطی مانند دما، رطوبت، نور و محلول غذایی به دقت کنترل می‌شوند. این امر باعث می‌شود که گیاهان در شرایط بهینه رشد کنند و باعث افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تولید شوند.
کاهش مصرف آب:
در فن گلخانه‌ای، مصرف آب کاهش می‌یابد زیرا محلول غذایی به صورت دقیق به گیاهان تزریق می‌شود و نیاز به آبیاری مستقیم برای گیاهان وجود ندارد.
کاهش مصرف کود:
در فن گلخانه‌ای، محلول غذایی به صورت دقیق به گیاهان تزریق می‌شود و به همین دلیل، مصرف کود کاهش می‌یابد. همچنین، این روش کشت گیاهان باعث کاهش آلودگی خاک و آب شده و باعث افزایش پایداری و اقتصادی کشت می‌شود.
جلوگیری از بیماری‌ها و آفات:
در فن گلخانه‌ای، شرایط بهداشتی به دقت رعایت می‌شود و به همین دلیل، بیماری‌ها و آفات کمتری در گیاهان رخ می‌دهند. بنابراین، نیاز به استفاده از سموم و کشتارگاه‌های حیوانات کمتر می‌شود.
افزایش تولید:
در فن گلخانه‌ای، شرایط بهینه برای رشد گیاهان فراهم می‌شود و باعث افزایش تولید و بهره‌وری می‌شود. همچنین، با استفاده از فن گلخانه‌ای، می‌توان در هر فصلی اقدام به کشت محصولات مختلف کرد.
کاهش زمان رشد:
به دلیل شرایط بهینه شده در فن گلخانه‌ای، گیاهان در زمان کوتاه‌تری رشد می‌کنند و باعث کاهش زمان رشد گیاهان می‌شود.
-
مضرات :
عدم تنوع ژنتیکی:
در فن گلخانه‌ای، گیاهان در محیطی مصنوعی رشد می‌کنند و باعث کاهش تنوع ژنتیکی گیاهان می‌شود. این موضوع می‌تواند در برخی از موارد باعث کاهش مقاومت گیاهان به بیماری‌ها و آفات شود.
کاهش کیفیت غذایی:
گیاهان در فن گلخانه‌ای، در محیط مصنوعی رشد می‌کنند و این باعث کاهش کیفیت غذایی آنها می‌شود. در برخی از موارد، ممکن است با استفاده از کود‌های شیمیایی، طعم و بوی محصولات به مراتب کمتر از آنچه در شرایط طبیعی است، باشد.
افزایش مصرف انرژی:
فن گلخانه‌ای برای حفظ شرایط بهینه محیطی، نیاز به مصرف انرژی برای گرمایش در زمستان و خنک کردن در تابستان دارد. این موضوع باعث افزایش مصرف انرژی و هزینه‌های تولید می‌شود.
بروز مشکلات آبیاری:
در فن گلخانه‌ای، محلول غذایی به صورت دقیق به گیاهان تزریق می‌شود و برای حفظ شرایط بهینه محیطی، نیاز به آبیاری دقیق داریم. در صورت نادرست بودن آبیاری، ممکن است باعث آسیب به گیاهان شود.
